افرادی که زبان جدیدی را یاد میگیرند درباره یادگیری دستور زبان به دو دسته تقسیم میشوند، یا علاقهمند هستند و دوست دارند پیچ و مهرههای دستورزبان یک زبان جدید را کشف کنند و بشناسند، یا اینکه از دستورزبان متنفرند و آن را خستهکننده میدانند. شما متعلق به هر کدام از این دو دسته هم باشید باید بدانید که از دستور زبان نمی شود فرار کنید چون دستورزبان درواقع قوانینی هستند که مردم به هنگام استفاده از زبان به کار میگیرند. حالا که باید دستور را یاد بگیریم سوال اینجاست که بهترین راه یادگیری دستور زبان چیست؟
روش های یادگیری دستور زبان
روش طبیعی (ناخودآگاه)
انگلیسیزبانها یک ضربالمثل دارند که میگوید: اگر میخواهید قوانین یک بازی را یاد بگیرید، باید آن را بازی کنید. پس برای یادگرفتن دستور هم نباید از اشتباه کردن بترسید. ما در واقع دستورزبان مادری خود را این کونه یاد گرفتیم، یعنی گوش داده ایم و سعی کردهایم تکرار کنیم. بنابراین اگر در زمانی درست در محیط درستی باشیم میتوانیم به صورت طبیعی از قوانین زبان سر دربیاوریم.
البته چون دستورزبان انگلیسی تاحدی دو حالت رسمی (کتابی) و محاوره ای دارد با این روش بیشتر میتوانید حالت محاوره را یاد بگیرید.
روش آکادمیک
برخیها ترجیح می دهند به دستورزبان به چشم یک درس نگاه کنند که کتاب اصلی و کتاب کار داشته باشند و به صورت منظم و درس به درس پیش بروند. کتاب های دستورزبان فراوانی وجود دارد که معمولا حجیم و خسته کننده و خشم هستند. بهتر است سراغ این کتاب ها نروید .کتابی را انتخاب کنید سطحبندی شده باشد، مثالهای زیاد، تمارین زیاد، جذاب و سرگرم کننده داشته باشد و دستور زبان را به روشی اصولی و فصل به فصل درس داده باشد.
روش کتاب مرجع
در این روش شما می توانید یک کتاب مرجع دستور زبان خریداری کنید. روزی ده تا پانزده دقیقه مطالعه داشته باشید. بعد مثال هایی از قوانین دستوری پیدا کنید و سعی کنید آنها را (مثلا به صورت فلش کارت) به خاطر بسپارید. بعد هم سعی کنید در مکالمه از این قوانین دستوری پیروی کنید.
روش خواندن کتاب
در این روش دستورزبان به صورت ماشینی و خشک درس داده نمیشود و به هدف یادگیری دستورزبان مطالعه یک کتاب توصیه میشود. برای آشنا شدن با دستور زبان یک زبان جدید بهتر است کتابهای داستان سطح بسیار پایین بخوانید. در این روش باید سعی کنید جملات را (decode) یا رمزگشایی کنید. یکی از روشها ترجمه کردن جملات به زبان مادری است. هرچه بیشتر کتاب بخوانید ذهن شما دادههای بیشتری از دستور زبان دریافت میکند و در بلند مدت شما فهمی از دستور زبان خواهید داشت.
روش خواندن آنلاین
وبسایتها و نرم افزارها و اپلیکیشنهایی هستند که درس به درس دستور زبان را آموزش دادهاند. بعد از هر درس تمارین متنوعی دارند که با کمک آنها میتوانید دستور زبان را یاد بگیرید.
روش تکرار (drill)
در این روش شما از یک عبارت خیلی ساده دستوری شروع میکنید. مثلا “I am…”، بعد با کلمات مختلف سعی میکنید با این عبارت جمله بسازید یا عبارت را کامل کنید. این روش، که امروزه قدیمی شده، در گذشته متود اصلی آموزش دستور زبان بود. زمانهای افعال و صرف فعل و حالت سوالی هنوز هم در برخی کتب دستورزبان به این روش آموزش داده می شوند.
روش ترجمه
در این روش سعی میکنند جملات را تحلیل کرده و به زبان مادری ترجمه کنند و برای هر قانون دستوری معادلی دقیق یا نزدیک پیدا کنند. این روش امروزه نسبتا دیگر کاربردی ندارد و ترجمه کردن دیگر برای یادگیری دستور توصیه نمیشود. زیرا امروزه زبانشناسان معتقدند هیچ زبانی دقیقا مانند زبان دیگری نیست و نمی توان معادل دقیقی برای قوانین دستوری پیدا کرد.
بهترین روش یادگیری دستور زبان چیست؟
بهترین روش یادگیری دستورزبان در واقع ترکیبی از روشهای گفته شده است. در واقع یادگیری دستور زبان یک روش نیست بلکه یک فرایند یادگیری است. برای شروع کردن به یادگیری دستور زبان بهتر است این روند را دنبال کنید:
1- دستور زبان را از سطح واژگان شروع کنید.
ابتدا در سطح واژه یاد بگیرید اسم، فعل، حرف اضافه، صفت، قید و … چی هستند و نقششان چیست. از هر کدام مثالهایی بخوانید و سعی کنید چگونگی کاربردشان را در جمله یاد بگیرید.
2- هر نقش زبانی را جدا یاد بگیرید.
بعد از اینکه نقش های زبانی را یاد گرفتید، جدا جدا سراغشان بروید و در هر کدام عمیق شوید. مثلا ابتدا به سراغ بخش اسمها بروید و با انواع اسمها و کاربردهای دستوریشان آشنا شوید. سپس ضمایر را مطالعه کنید، بعد صفات، قیدها و …
3- دستور زبان را در سطح جمله یاد بگیرید.
– جملات ساده را یاد بگیرید.
وقتی با کلمات و نقشهایی که میگیرند آشنا شدید وقت آن میرسد که به سراغ عبارت و ساختن جمله بروید. برای این کار هم همیشه از سادهترین ساختار شروع کنید. یعنی ابتدا عبارتها و سپس جملات ساده را یاد بگیرید. جایگاه بخشهای مختلف جمله مثل فاعل و فعل را یاد بگیرید و سعی کنید جمله بسازید.
– افعال پرکاربرد (مثلا be) را یاد بگیرید.
در زبان انگلیسی فعل be در جملات مختلفی نقشهای مختلف میگیرد مثلا می تواند زمان جمله را استمراری کند، می تواند جمله را مجهول کند، می تواند گذشته کند و .. . با تمرکز کردن روی برخی از این افعال خاص می توانید بخش اعظمی از دستورزبان را یاد بگیرید.
-زمانهای مختلف را یاد بگیرید.
جنبههای زمانی افعال بخش مهمی از دستورزبان هر زبانی را شامل میشوند. شاید در نگاه اول کمی پیچیده به نظر برسند، چون زمان ها در هر زبانی کم و بیش کاربردهای متفاوت دارند، یا شاید زبانی یک زمان را داشته باشد که در زبان مادری شما آن زمان وجود نداشته باشد، اما با تمرین میتوانید تفاوتها را یاد بگیرید. مهارت استفاده کردن درست از زمان ها بدون شک 30% دانش دستورزبان شما را تشکیل میدهد. پس سعی کنید با پرکاربردترین و ساده ترین زمان یعنی حال ساده شروع کنید و یکی یکی زمان ها را یاد بگیرید.
– جملات مرکب و پیچیده را یاد بگیرید.
بعد از یاد گرفتن جملات ساده نوبت ساختن جملات مرکب و پیچیده میرسد. سعی کنید جملات سادهای را که یاد گرفتهاید مرکب کنید. مثلا دو جمله “the dog ran.” و “he ran fast” را که دو جمله ساده هستند به صورت مرکب بگویید “The dog ran and he was fast.”
– جملات شرطی را یاد بگیرید.
بعد از اینکه توانستید جملات مرکب و ساختارشان را فرا بگیرید وقت این میرسد که جملات شرطی را یاد بگیرید. همانطور که گفته شد از ساده ترین نوع شروع کنید. یعنی ابتدا جمله شرطی نوع یک را با مثالها و تمرین زیاد یاد بگیرید و بعد از آن جملات شروطی نوع دو و سه. در این سطح از دستورزبان چون زمانهای افعال و کاربردها کمی با فارسی متفاوت میشود بهتر است مثالهای فراوانی بخوانید و تمرین زیاد حل کنید.
– کار کردن با جملهوارهها را یاد بگیرید.
جملهوارهها ، برای مثال جملهواره موصولی از بخشهای مهم دستور زبان هستند. با اصطلاح جملهوارههای مستقل و غیرمستقل آشنا شوید. جملهوارهها در واقع مانند آجرهایی میمانند که با کمک آنها میتوانید جملات پیچیده و مرکب بسازید. اگر جملهوارهها را یاد بگیرید مانند بنایی می شوید که می تواند خانه سازی کند.
وقتی به این سطح از یادگیری رسیدید باید خود را در بافت آن زبان قرار دهید و بافت جملات دستوری را برای خود بازسازی کنید. برای این کار می توانید کتاب بخوانید، فیلم ببینید، موسیقی گوش کنید و گوش و ذهن خود را با کاربردهای جملات دستوری در آن بافت آشنا کنید.
4- نشانه گذاری فراموش نشود
نشانه گذاری (punctuation) یکی از جنبههای پیشرفته دستورزبان است که برای نوشتن متن آکادمیک کاربرد دارد. در آخرین مراحل یادگیری دستورزبان باید با انواع علائم نشانه گذاری و کاربردهایشان آشنا شوید تا بتوانید نوشته ای صحیح تولید کنید.
نباید این فکر را بکنید که با یادگیری این مراحل کار شما تمام شده است. این طور نیست! در واقع بعد از یادگیری این سطوح شما بیشتر و بیشتر با دستورزبان آشنا می شوید و جنبه های تازه ای از آن برای شما آشکار می شود. در این هنگام می توانید قوانین دستوری را با هم مقایسه کنید. کتاب بخوانید و متن بنویسید.
نوشته بهترین راه یادگیری ساختارهای گرامری چیست؟ اولین بار در بیاموز پدیدار شد.
