تلفظ لغات انگلیسی یکی از مهم‌ترین جنبه‌های آموزش زبان انگلیسی است که کمترین توجه زبان‌آموزان را به خود جلب می‌کند. سیلاب استرس در کلمات چندسیلابه یکی از مهم‌ترین بخش‌های تلفظ زبان انگلیسی است. مقاله پیش رو تلاش دارد که به نکات مهمی درباره تلفظ لغات انگلیسی و چگونگی آموزش تلفظ لغات انگلیسی به افراد غیر بومی انگلیسی بپردازد.
استرس چیست؟
زبان انگلیسی یک زبان «استرس محور» است که هر سیلاب از یک لغت دارای تأکید خاصی است. به بیان دیگر، برخی از سیلاب‌های خاص استرس بیشتری نسبت به بقیه دریافت می‌کنند، در حالی که برخی دیگر که فاقد استرس هستند، بدون تأکید و به سرعت تلفظ می‌شوند.
در بسیاری از زبان‌ها سیلاب‌های مختلف با استرس یکسان بیان می‌شوند، مثل فرانسه و اسپانیایی. برخلاف دسته اول، برخی دیگر از زبان‌ها، مثل زبان ژاپنی وجود دارند که در آن‌ها قسمتی از هجاها دارای تأکید هستند (در بین آن‌ها هر جفت صدادار-بی‌صدا و هر دسته صدادار-صدادار در مدت زمان متفاوتی نسبت به بقیه هجاها تلفظ می‌شوند). در زبان انگلیسی و دیگر زبان‌های مبتنی بر استرس، هجاهای مؤکد و یا استرس‌دار با تأکید بیشتری تلفظ می‌شوند و هجاهای بدون استرس در بین آن‌ها جای می‌گیرند.
هجاهای استرس‌دار و بدون استرس با بازه‌های زمانی مختلفی تلفظ می‌شوند. به عبارت دیگر، بخش استرس‌دار یک کلمه، بلندتر و کشیده‌تر از سایر بخش‌های آن کلمه که بدون استرس هستند، تلفظ می‌شود. آواشناسان با استفاده از سیستم‌های رتبه‌بندی مختلف، هجاهای استرس‌دار و یا هجاهای بدون استرس را طبقه‌بندی می‌کنند. یکی از آن‌ها طبقه‌بندی استرس چهار سویه است: اول (هجای استرس‌دار)، دوم (استرس واژگان)، سوم (مصوت کامل بدون استرس) و چهارم (مصوت کوتاه شده).
یکی دیگر از طبقه‌‌بندی‌های موجود که با هدف آموزش زبان انگلیسی به اکثر زبان‌آموزان انگلیسی تهیه و تنظیم شده است، دو سطح دارد که به هجاهای استرس‌دار و هجاهای بدون استرس تقسیم می‌شود (حتی اگر هجای بدون استرس به صورت کاهش یافته باشد).
مصوت کوتاه‌شده چیست؟
ابتدا باید به صورت گذرا، مصوت‌های کوتاه‌شده را تعریف کرد. این دسته از مصوت‌ها ممکن است به شکل غیر رسمی به عنوان متضاد هجای استرس‌دار در نظر گرفته شوند که هیچ‌گاه استرس کلمه روی آن‌ها قرار نمی‌گیرد و در اصطلاح می‌توان گفت که خوانده نمی‌شوند. این موضوع و نبود استرس در لغات باعث می‌شود که مصوت کاهش یابد و به اصطلاح schwa و با صدای /ә/ خوانده شود. مثال‌هایی با کلمات متفاوت:
a در ago و یا canary
e در define و یا terrain
o در demon و یا offend
u در suspend و یا until
i در decimal و یا implicate
y در syring و یا vinyl
قواعد کلی در مورد هجاهای استرس‌دار
قواعدی برای هجاهای استرس‌دار وجود دارند. لازم به ذکر است که این‌ها در حقیقت قواعد نیستند، زیرا قانون‌های از پیش تنظیم شده نیستند و همگی از نوع توصیفی هستند. برای اثبات این نکته، اگر شما از هر گوینده بومی بخواهید که کلمه «imitation» را با قرار دادن استرس اصلی بر روی یک هجا به غیر از هجای سوم تلفظ کند، مطمئن باشید که گوینده بومی نمی‌تواند لغت را این‌گونه تلفظ کند.
دلیل این امر آن است که استرس سیلاب بخشی از تلفظ لغت است که به راحتی نمی‌تواند تغییر پیدا کند مگر اینکه لغت غیر قابل درک شود. گویندگان بومی محل قرارگیری استرس در لغات را آموزش نمی‌بینند؛ بلکه آن را به عنوان بخشی از تلفظ معمول یک کلمه، با گوش دادن به دیگران که کلمه را تلفظ می‌کنند، یاد می‌گیرند.
قواعد استرس کلمه، یک فهرست جامع نیست و هیچ تلاشی برای ارائه آن به عنوان یک لیست جامع نشده است. با این حال، این فهرست یک چارچوب خوب برای درک این که چند الگوی کلی برای هجای استرس‌دار در کلمات چندسیلابه وجود دارند، ارائه می‌دهد.
- استرس روی سیلاب اول
- اکثر اسم‌های دو سیلابه مثل label، format، interest، pity، treaty و purchase
- اکثر صفت‌های دو سیلابه مثل lucky، grateful، handsome، fearful، active و skittish
- اسم‌های مرکب مثل blackboard، backhand، streetlight، shoelace، headset و sidewalk
- استرس روی هجای دوم و یا هجای آخر لغات دو سیلابه:
- اکثر افعال دو سیلابه مثل invent، reply، decide، persuade، divulge، conduct و implore
- صفت‌های مرکب مثل run-down، close-cut، high-strung، pumped-up، dim-witted و ill-fitting
- افعال مرکب که از دو لغت تشکیل شده‌اند مثل withdraw، undo، pass out و give up
- استرس بر روی هجای یکی مانده به آخر (دومین هجا از آخر)
- لغاتی (صفات) که به ic- ختم می‌شوند مثل syllabic، epidemic، intrinsic، autocratic و historic
- لغاتی (اسم‌هایی) که به sion- و یا tion- ختم می‌شوند مثل distribution، decision، intuition و prevention
- استرس بر روی هجای آخر (هجای سوم)
- لغاتی (اسم‌هایی) که به cy-، ty-، phy- و gy- ختم می‌شوند مثل democracy، entity، photography و energy
- لغاتی (صفاتی) که به cal- ختم می‌شوند مثل medical، surgical و practical
- استرس بر روی هجای اول اسم‌های مرکب
- hair brush، hay fever، pot holder و wind tunnel
در بسیاری از موارد، استرس کلمه به سادگی قابل یادگیری است، بدون نیاز به قوانین خاصی که نیاز به آموزش داشته باشند. شما باید به دانش آموزان آموزش دهید که استرس در کلمات چندسیلابه، باعث می‌شود که هجاهای استرس‌دار با صدای بلندتر و با تأکید بیشتری نسبت به هجاهای دیگر تلفظ شوند. به این ترتیب صدای هجاهای بدون استرس نامشخص و یا بی‌صدا خواهد شد. این حقیقت را باید در نظر گرفت که تلفظ ناقص این هجاهای گنگ یا نامشخص، مانع از این نمی‌شود که یک لغت فهمیده نشود.
به طور کلی نیازی نیست که بیش از این به آموزش قوانین کلی استرس به زبان‌آموزان انگلیسی، پرداخته شود. توصیه کلی بر آن است که برای تدریس زبان انگلیسی، حتی برای دستور زبان، به قوانین تکیه نشود (شما ممکن است بخواهید که خود دانش آموزان به تنهایی برخی از این قوانین را کشف کنند). گویندگان بومی انگلیسی نیز قوانین مربوط به استرس بر روی هجاهای مختلف لغات را نمی‌آموزند.
اشتباه‌های رایج در قرار دادن استرس بر روی هجاهای مختلف در لغات مختلف
حتی ممکن است گویندگان بومی نیز در قرار دادن استرس روی برخی از لغات چندسیلابه با مشکل مواجه شوند. Hegemony یکی از این مثال‌ها است که در بین گویندگان بومی انگلیسی رواج ندارد بنابراین با آن آشنا نیستند و استرس بر طبق دیکشنری می‌تواند روی هجای اول و یا دوم قرار بگیرد. مشکل بزرگ‌تری که هنوز برای زبان‌آموزان و برای گویندگان جوان بومی (به عنوان مثال نوجوانان) وجود دارد، انتقال استرس روی هجاهای مختلف برای حالت‌های مختلف گرامری یک کلمه است:
- Photo
- Photography
- Photographic
یکی دیگر از مواردی که به این مشکلات اضافه می‌شود، تغییر در تلفظ هجاهایی است که با تغییر فرم کلمه، استرس اصلی نمی‌گیرند. زبان‌آموزان باید صدای هجاهای مصوت را مثل نمونه بالا بررسی و مطالعه کنند.
تمرینات کاربردی برای زبان‌آموزان در یادگیری استرس
چه کاری باید انجام شود تا زبان‌آموزان بتوانند تمرین بیشتری بر روی هجاهای استرس‌دار داشته باشند؟ دانش آموزان با حفظ کردن قواعد، یاد نمی‌گیرند. در عوض، آن‌ها به فعالیت‌های ساختاری نیاز دارند که بتوانند بر روی هجاهای استرس‌دار تمرین کنند. در این بخش تعدادی از تمرین‌هایی که به صورت موفق تست شده‌اند، توضیح داده می‌شوند.
- معلم لغات چندسیلابه که دارای استرس اصلی بر روی هجاهای مختلف هستند، را بر روی کارت‌های مختلف بنویسد. سپس دانش‌آموزان در گروه‌های مختلف با یکدیگر تمرین کنند و کلمات را در گروه‌های مختلف بر اساس محل قرارگیری استرس اصلی؛ هجای اول، هجای دوم، هجای سوم و یا هجای چهارم (مثل لغت potentiality) دسته‌بندی کنند.
- زبان‌آموزان در گروه‌های دو یا سه نفری با یکدیگر کار می‌کنند و کارت‌های ویژه‌ای را دریافت می‌کنند که در آن‌ها یک لغت؛ یک، دو، سه و یا چهار بار نوشته شده است. تعداد دفعاتی که یک لغت در یک کارت نوشته شده است، نشان‌دهنده هجای استرس‌دار است.
differently، differently، differently، differently
دانش آموزان یکدیگر را تصحیح می‌کنند همان‌طور که آن‌ها در تشخیص دچار اشتباه می‌شوند و همان‌طور که استرس اصلی را صحیح تشخیص می‌دهند. شنیدن و بحث کردن در مورد محل قرار گرفتن استرس نادرست، بهتر از این است که دانش آموزان در همان وهله اول که موقعیت استرس اصلی را اشتباه تشخیص می‌دهند، تصحیح شوند. این روش به دانش آموزان اجازه می‌دهد تا با استرس کلمه تمرین کنند و از آن لذت ببرند. لازم به ذکر است که تمرین بهترین شکل یادگیری محسوب می‌شود.
- معلم از زبان‌آموزان می‌خواهد که انتقال استرس در هجاهای مختلف را برای فرم‌های مختلف گرامری یک لغت تمرین کنند.
Informative/ information/ inform
Possible/ possibility
Drama/ dramatic/ dramatically
Mortal/ immortality/ immortal
Intelligence/ intelligently/ intelligentsia
با اینکه ممکن است استرس برای دو شکل مختلف یک لغت مثل یکدیگر باشد و بر روی یک هجا قرار بگیرد ولی برای زبان‌آموزان مفید است که این موضوع را خودشان کشف کنند. همچنین آن‌ها می‌فهمند که لزوما موقعیت قرارگیری استرس با تغییر فرم لغت جابه‌جا نمی‌شود.
نتیجه‌گیری
در نهایت، این نکته باید به زبان‌آموز آموزش داده شود که در تلفظ هجای استرس‌دار نباید مبالغه کرد و بر روی آن نباید تأکید بیش از اندازه کرد. اشتباه در مورد قرار دادن استرس، نه تنها مانع تلفظ نادرست لغت از سوی یک گوینده غیر بومی می‌شود، بلکه ریتم جملات انگلیسی را نیز به هم می‌زند. زبان انگلیسی، به عنوان یک زبان استرس‌دار، متکی بر تلفظ لغت، ریتم جمله و کاهش مصوت‌ها در هجاهای بدون استرس است.
نوشته آواشناسی در زبان انگلیسی: سیلاب استرس اولین بار در آموزش زبان – گلدفیش پدیدار شد.
