در جهان امروز که تکنولوژی با سرعت سرسام آوری در حال تغییر و پیشرفت است، ارتباطات بیش از هر چیز دیگر باید مورد اهمیت قرار داده شود؛ اما متأسفانه گوش دادن که پایه و اساسی‌ترین راه ارتباطی است، کمتر از دیگر روش‌ها مورد توجه قرار گرفته است.
گوش دادن خوب یک هنر و هدیه باارزش است. اساس ایجاد ارتباط، حل مشکلات، درک مفاهیم، حل اختلافات و بهبود دقت و تمرکز، همه در گوش دادن خوب است. در سر کار، گوش دادن خوب باعث کاهش اشتباهات فردی و اتلاف زمان می‌شود. در خانه به افراد در تربیت فرزندان و حل مشکلات خانوادگی کمک می‌کند. در واقع گوش دادن را عامل اصلی ارتباط و ایجاد دوستی در زندگی می‌دانند.
در ادامه این مقاله قصد داریم تا ۱۰ روش را برای تقویت گوش دادن یا لیسنینگ نیز بیان کنیم. این نکات برای افرادی که قصد تقویت لیسنینگ زبان خود را دارد، بیشتر از همه اهمیت دارد و باید مورد توجه قرار بگیرد.
۱۰ روش مؤثر گوش دادن
- ارتباط چشمی با گوینده داشته باشید
صحبت کردن با یک نفر، در حالی که توجه شما به وسایل اتاق است یا به صفحه کامپیوتر یا گوشی خود نگاه می‌کنید و یا اینکه از پنجره محیط بیرون را تماشا می‌کنید، چقدر می‌تواند در فهم درک سخنان طرف مقابل کمک کند؟ پنجاه درصد یا پنج درصد؟ خود را طرف جای مقابل بگذارید.
فرض کنید که شما با یک نفر صحبت می‌کنید و او مدام به این ور و آن ور نگاه می‌کند و وانمود می‌کند که حواسش به شما است. اگر این شخص کودک شما باشد، سریعاً به او تشر زده و می‌گویید که به من نگاه کن، دارم با تو حرف می‌زنم؛ اما مسلماً چنین جمله‌ای را نمی‌توانید به دوست، عشق یا همکارتان بگویید؟
در فرهنگ غربی، تماس چشمی به عنوان یک عنصر اساسی در ارتباطات شناخته می‌شود. در این فرهنگ توصیه می‌شود که حتماً در هنگام صحبت کردن باید به چشمان طرف مقابل هرازگاهی یا مدام نگاه کنید. البته صحبت کردن هنگامی که شما به نقطه دیگری نگاه می‌کنید، همیشه به معنای عدم توجه به طرف مقابل نیست؛ اما اگر تماس چشمی داشته باشید، ارتباط بهتری می‌توانید با یکدیگر برقرار کنید.
با برقراری ارتباط چشمی شما بیشتر از همه ادب و نزاکت خود را نشان می‌دهید. برای جلوگیری از حواس پرتی، بهتر است که هر گونه وسایلی که باعث از بین رفتن تمرکز شما می‌شود مانند کتاب، سی دی، خودکار و … را دور از خود نگه دارید. به طرف مقابل خود نگاه کنید، حتی اگر او عادت به این کار نداشته باشد. خجالتی بودن، شرمندگی، احساس گناه و غیره را دور بریزید تا بتوانید یک مکالمه خوب و با تمرکز داشته باشید. حال چه شنونده باشید یا گوینده. در هر صورت این ارتباط را فراموش نکنید.
- راحت باشید
راحت باشید و راحت بگیرید. برای خوب گوش دادن لازم نیست که به طور ثابت در یک نقطه بنشینید و فقط به صحبت طرف مقابل خود گوش کنید. شما می‌توانید در هنگام گوش دادن بلند شوید، راه بروید؛ اما مهم‌ترین نکته‌ای که نباید فراموش کنید، این است که حواس جمع باشید. هر عامل خارجی مانند توجه به لهجه طرف مقابل یا غلبه احساس یا فکرهای خارج از صحبت را از خود دور کنید. راحت بگیرید و فقط به صحبت طرف مقابل توجه کنید. اگر سخت بگیرید و به نکات خارج از مسئله توجه کنید، گوش دادن هم سخت خواهد شد.
- فکرتان را آزاد کنید
در گوش دادن قضاوت از دیگران یا انتقادهای ذهنی را دور بریزید. هنگامی که شخصی شما را نصیحت یا مسئله‌ای را به شما گوشزد می‌کند، به حرف‌های او به دقت گوش دهید و به هیچ وجه به خودتان نگویید که حرف‌های این شخص هیچ ارزشی ندارد. در واقع با این فکر شما نمی‌توانید روی حرف‌های طرف مقابل تمرکز کنید.
همچنین هیچ‌گاه بدون گوش دادن کامل، نتیجه گیری نکنید. این نکته را در نظر داشته باشید که زبان همانند یک بلندگو برای گوینده است که از آن برای بیان احساسات و تفکرات خود استفاده می‌کند و شما فقط با گوش دادن خوب، کامل و بدون نتیجه گیری است که می‌توانید با طرز فکر و احساس او آشنا شوید.
برای بهتر مؤثر شدن این روش، هیچ‌گاه صحبت‌های یک نفر را قطع نکنید. شاید بارها اتفاق افتاده است که شریک کاریتان وسط حرف شما پریده و اجازه نداده است تا جملات شما تمام شود.
در واقع این مسئله می‌تواند باعث به هم خوردن دوستی بین دو نفر شده باشد؛ زیرا آن‌ها بدون اینکه به صحبت‌های گوش کنند، به یکدیگر فرصت بیان احساسات یا تفکرات کامل را به هم نمی‌دهند. در هنگام صحبت طرف مقابل، فکرتان را از هر گونه پیش داوری پاک کنید و اجازه بدهید تا جملات طرف مقابل تمام نشود. همانطور که شما دوست ندارید تا کسی صحبت شما را بدون گوش دادن کامل قطع کند، شما هم نباید این کار را انجام دهید.
- به کلمات گوش دهید و تصویری از سخنان طرف مقابل در ذهن خود تداعی کنید
اجازه بدهید تا ذهنتان یک مدل ذهنی از سخنان طرف مقابل ایجاد کند. اگر به دنبال تمرکز بیشتر در گوش دادن هستید، اجازه بدهید تا یک تصویر کلی از محیط سخنرانی طرف مقابل در ذهن شما ایجاد شود. به این روش بهتر می‌توانید ارتباط بین عناصر به دست بیاورید. برای اینکار، باید به جملات و کلمات اصلی شنونده با توجه به هدف او توجه بیشتری داشته باشید.
مهم‌ترین نکته این است که در هنگام گوش دادن فقط به حرف‌هایی که همین حالا زده می‌شود، توجه کنید و فکر این را نکنید که در جملات بعدی چه چیزی گفته خواهد شد. فقط به جملات شنونده گوش دهید و به قبل یا بعد آن هیچ توجهی نداشته باشید تا باعث به هم ریختگی فکر شما نشود.
- جملات را قطع نکرده و راه حل‌های خود را تحمیل نکنید
همیشه به کودکان آموزش داده شده است که قطع کردن صحبت طرف مقابل یک کار کاملاً بی ادبانه است. در واقع شما با قطع کردن جملات یک شخص، علاوه بر اینکه نمی‌توانید منظور او را به طور کامل درک کنید، بلکه توهین هم کرده‌اید.
قطع کردن صحبت کردن نفر می‌تواند پیام‌های متعددی داشته باشد:
- من مهم‌تر از شما هستم.
- چیزی که من می‌گویم جالب‌تر و دقیق‌تر است.
- من به چیزی که شما می‌گویید فکر نمی‌کنم.
- من زمانی برای نظر شما ندارم.
- این یک صحبت نیست، بلکه مسابقه است و من برنده هستم.
هر کسی یک نوع سرعت صحبت کردنی دارد. شما ممکن است که یک فکر تیزهوش باشید و از این رو تند صحبت کنید؛ اما در برابر فردی که به آرامی و شمرده شمرده صحبت می‌کند، باید صبر داشته باشید و اجازه بدهید تا او کامل صحبت‌هایش تمام شود.
هنگامی که در خصوص یک مشکلی صحبت می‌کنید، از ارائه پیشنهاد خودداری کنید. متأسفانه بیشتر مردم نصیحت کردن را قبول ندارند و به دنبال این هستند تا نظر خود را تحمیل کنند.
ما نیاز به گوش دادن داریم و با این کار در واقع به خودمان در حل مشکلات کمک کرده‌ایم. حتی اگر راه حلی که شما ارائه می‌دهید، خیلی عالی باشد؛ اما اجازه بدهید تا طرف مقابل حرفش را تمام کند تا به این صورت هم به او احترام گذاشته و هم اینکه ممکن است نکته‌ای تازه به دست بیاورید.
- اجازه بدهید تا گوینده توضیح خود را تکمیل کند
هنگامی که شما موضوعی را متوجه نمی‌شوید، از گوینده درخواست توضیح می‌کنید. به جای اینکه در وسط جمله و سؤال خود، او را متوقف کنید، اجازه بدهید تا توضیحات او کامل شود. شاید پاسخ بسیاری از سؤالات شما در ادامه توضیحات او باشد.
- سؤالات خود را فقط برای درک اطمینان بیشتر بپرسید
در دفتر کار خود نشسته‌اید و همکارتان در خصوص سفر هفته پیش خود به یک منطقه بکر صحبت می‌کند. بعد او اضافه می‌کند که در بعضی مواقع با یکی از دوستان مشترک همسفر بوده است. ناگهان شما از حال و وضع زندگی دوست مشترک می‌پرسید و در واقع موضوع صحبت خود را از سفر به بررسی زندگی یک نفر دیگر تغییر می‌دهید.
این مسئله باعث به هم ریختگی موضوع اصلی صحبت می‌شود. گاهی اوقات بعضی از سؤالات باعث می‌شود که تمرکز و حواس ما به جایی دیگر برود و در بیشتر مواقع دیگر نمی‌توان به موضوع اصلی بازگشت.
هنگامی که شما متوجه شده‌اید سؤالتان باعث انحراف از موضوع اصلی شده، سریعاً از ادامه بحث در خصوص سؤال خودداری کرده و اجازه بدهید تا بحث اصلی تمام شود و سپس به سؤال خود بپردازید.
- حس گوینده را درک کنید
اگر هنگامی که گوینده ناراحت است، شما هم حس ناراحتی داشته باشید؛ خوشحال است، شما هم حس خوشحالی داشته باشید یا می‌ترسد شما هم همین حس را نشان دهید، می‌توان گفت که یک صحبت یا مکالمه موثربخشی خواهید داشت.
احساس همدردی کردن با کسی که با شما صحبت می‌کند، باعث تحکیم صحبت می‌شود. برای تجربه همدردی باید خود را جای گوینده بگذارید تا بتوانید همان حس او را درک کنید. برای انجام این کار باید تمرکز دقیق داشته باشید و تمام انرژی خود را صرف این کار کنید.
- به گوینده بازخوردهای منظمی بدهید
با بازخورد به احساسات گوینده نشان دهید که سخنان او را درک می‌کنید. البته این مسئله برای هنگامی که سخنان گوینده برای شما نامفهوم است، خیلی سخت خواهد بود و از این رو بهتر است تا بیان عبارت‌هایی مانند آهان یا بله بله نیز نشان دهید که حداقل موضوع صحبت را درک کرده‌اید.
در واقع با این روش نشان می‌دهید که شخص دارد واقعاً با شما صحبت می‌کند و هم اینکه تمرکز شما به صحبت‌های گوینده خواهد بود؛ حتی اگر چیزی از عبارت‌ها نفهمید. در این صورت بهتر است که از او کمی توضیح بخواهید؛ البته اگر او با شما احساس همدردی یا درد و دل نمی‌کند.
- به چیزهایی که نباید گفته شود، توجه کنید
هنگامی که شما ایمیل خود را باز می‌کنید یا با یک نفر پشت تلفن صحبت می‌کنید یا هنگامی که با دوست خود چت می‌کنید، در اول از همه، جذب قالب و شکل ایمیل، تن صدای طرف پشت تلفن و لحن نوشتن دوست خود خواهید شد. به این‌ها عناصر غیرزبانی یا غیرشفاهی می‌گویند. این عناصر بیشتر به شما در درک سخنان طرف کمک می‌کند.
برای همین بیشتر از همه به صحبت‌های رودررو تأکید می‌شود. در واقع با صحبت رودررو شما بهتر از همه وقت می‌توانید احساسات طرف مقابل خود را ببینید و از طریق همین احساسات جذب سخنان و حرکات او شوید.
تمرین کردن مهارت شنیداری: خلاصه، خلاصه، خلاصه
برای یک هفته، در آخر هر صحبتی که با هر شخصی داشتید، یک نتیجه گیری به صورت خلاصه داشته باشید. این نکته در هنگامی که شما توافقی با شخصی انجام می‌دهید، باعث استحکام بیشتر و رفع هر گونه ابهاماتی و مشکلات بعدی در اثر سوءتفاهم خواهد شد. اگر هم این کار احساس ناخوشایندی دارید، برای تمرین هم که شده، در خانه برای خود انجام دهید. در واقع این تمرین باعث می‌شود تا به صحبت‌های طرف مقابل با دقت گوش دهید.
نوشته 10 روش برای تقویت مهارت گوش دادن که باید بدانید اولین بار در آموزش زبان – گلدفیش پدیدار شد.
