خواندن مهارتی است که بسیاری از افراد از عهده آن برمیآیند اما عمل خواندن و درک مطلب یک روند پیچیده و تعاملی است. این کار نیاز به چندین تعامل مختلف مغز برای همکاری با یکدیگر دارد و اغلب نیازمند درک مفهوم از طریق لایههای چندگانه متن و معنا است.
از آنجایی که درک مطلب بسیار پیچیده است، ما اغلب میتوانیم سادهترین تفسیر از متن را برای خود داشته باشیم در حالی که هسته عاطفی یا تصویر بزرگ آن را از دست میدهیم.
ممکن است مغز ما به دنبال نشانه یا سرنخی باشد تا از این طریق آنچه متن سعی در انتقال آن دارد را درک کند.
اما خوشبختانه امکان بهبود درک مطلب برای همه کسانی که در کلاسهای انگلیسی، آزمونهای استاندارد شرکت میکنند یا در زندگی روزمره خود در تلاش برای آن هستند، وجود دارد؛ بنابراین برای شروع هیچ وقت دیر نیست!
در این راهنما، گامبهگام نحوه بهبود درک مطلب در طول زمان را توضیح میدهیم و راهنماییهایی را به منظور افزایش درک شما در هنگام خواندن ارائه خواهیم داد.
درک مطلب به چه معناست؟
درک مطلب در واقع فهمیدن آن چیزی است که از یک متن خاص استخراج میشود به همراه ایدههایی که نویسنده چه به صورت لفظی یا متنی در حال تلاش برای انتقال آن است.
برای خواندن هر متن، مغز شما باید نه تنها کلمات کلیدی متن را پردازش کند، بلکه باید ارتباط آنها با یکدیگر، زمینه پشت کلمات، نحوه استفاده از زبان و استفاده از واژگان که میتواند احساسات و معنای متن را تحت تأثیر قرار دهد را دریابد و علاوهبر این، چگونگی بسط جملات و یکپارچه شدن آنها را درک کند.
به عنوان مثال، بیایید به خط اول از رمان جین آستن، با نام Pride and Prejudice نگاهی بیاندازیم:
“It is a truth universally acknowledged, that a man in possession of a good fortune, must be in want of a wife.”
«این یک حقیقت است که در سراسر جهان تصدیق شده است؛ مردی که ثروت خوبی در اختیار دارد است، باید به دنبال همسری برای خود باشد.»
در حال حاضر، یک تفسیر کاملاً لفظی از متن، فقط بر اساس معنای کلمه، ما را به این باور میرساند که «همه مردان ثروتمند خواهان همسر هستند». اما زمینه، انتخاب کلمه و اصطلاحات متن عمدتاً این تفسیر را تغییر میدهند.
استفاده از عبارات “universally acknowledged” و “should be in want” یک طعنه ظریف را به کلمات منتقل کرده است.
به جای معنای ابتدایی جمله (مردان ثروتمند خواهان همسر هستند)، این جمله بلافاصله به ما میگوید که ما درباره جامعهای میخوانیم که شیفته ازدواج است. این در حالی است که ابتداییترین درک افراد عام از این جمله، همان مفهوم اولیه است که این لزوماً درست نیست.
آستن فقط با چند کلمه کوتاه، چندین ایده را برای خواننده در مورد یکی از موضوعات اصلی داستان که همان محیط و فرهنگ و مردم است را بیان میکند. در حالی که مفهوم اصلی با کلمات کلیدی متناقض است، او این کار را تمام میکند.
بدون داشتن تمرین در درک مطلب، تفاوتها و نکات ظریفی مانند این مورد میتواند از بین برود، بنابراین ممکن است شخصی در شرایطی خود را در حال مطالعه یک متن بیابد که واقعاً معنای کامل را درک نمیکند.
همانطور که میبینید، درک مطلب مستلزم بسیاری از فرآیندهایی که در مغز شما در یک زمان اتفاق میافتد و در نتیجه میتواند برخی از جنبههای متن را از بین ببرد. اما خبر خوب برای کسانی که در این زمینه تلاش میکنند این است که درک مطلب بخشی از مهارت است، درست مثل هر فرد دیگری، این مهارت باید از طریق تمرین، تمرکز و سعی و کوشش فرا گرفته شود، اما با آموزش نیز میتوان به آن دست یافت.
چرا درک مطلب مهم است؟
درک مطلب مناسب میتواند دشوار باشد، پس چرا اضطراب دارید؟ اگرچه یادگیری نحوه صحیح خواندن و درک متنها یک فرایند پیچیده است، اما این یک مهارت لازم هم برای کار و هم به منظور لذت بردن، برای استاد محسوب میشود.
شما باید در طول تحصیلات خود در دانشگاه، بدانید که چگونه همه متون متفاوت را هم در سطح پایه و هم در سطوح عمیقتر بخوانید و تفسیر کنید.
اگر ما به مطالعه تنها به عنوان دستیابی به یک درک سطحی نگاه کنیم و در کنار آن درک مطلب را به نوعی درک کامل استنباط نماییم، در طولانیمدت به یک خواننده خالص در جهان تبدیل خواهیم شد.
درک مطلب برای بسیاری از جنبههای مهم زندگی روزمره، مانند موارد زیر کاربرد دارد.
- خواندن، درک و تجزیهوتحلیل ادبیات در کلاسهای انگلیسی
- خواندن و درک متون از متون دیگر مانند تاریخ، ریاضی یا علمی
- درک و درگیر شدن با رویدادهای کنونی ارائه شده به صورت کتبی، مانند گزارشهای خبری
- درک و پاسخ مناسب به مکاتبات در محل کار، مانند مقالات، گزارشها، یادداشتها، و تجزیهوتحلیل
چگونگی بهبود درک مطلب در ۳ مرحله
از آنجا که درک مطلب مهارت است که مانند هر مهارت دیگری بهبود مییابد، شما میتوانید این مهارت را با تمرین و یک طرح بازی بهبود بخشید. برای این منظور، تقریباً به مدت دو تا سه ساعت در هفته، زمان خود را به تمرین خواندن به صورت آرام و هدایت شده اختصاص دهید.
نکته: اگر میخواهید به قصد لذت بردن، مطالعه کنید بهتر است یک ساعت دیگر در هفته را برای مطالعه به این سبک به برنامه خود اضافه کنید.
با ترکیب خواندن برای مطالعه و خواندن برای لذت بردن، شما قادر به بهبود مهارت خواندن خود بدون صرف زمان صرفاً برای جنبه کاری آن خواهید بود. خواندن بخش مهمی از زندگی روزمره ما است و از اینرو بهبود درک مطلب هرگز نباید شما را از لذت بردن از سایر فعالیتها محروم کند.
اولین گامها برای بهبود سطح درک مطلب چیست؟
مرحله ۱: درک و ارزیابی چگونگی خواندن در حال حاضر
قبل از اینکه بتوانید درک مطلب خود را بهبود ببخشید، ابتدا باید بدانید که چطور در حال خواندن هستید و محدودیتهایتان چیست. با انتخاب گزیدهای از متون مختلف که با آنها آشنا هستید، کتابهای متن، مقالات، رمان، گزارشهای خبری یا هر نوع متن که احساس میکنید به خصوص در تلاش برای درک آنها هستید، کار خود را شروع کنید و آنها را به طور معمول بخوانید.
همانطور که شما مطالعه میکنید، بررسی کنید آیا میتوانید تمرکز خود را حفظ کنید.
اگر درک یا تمرکزتان پس از یک دوره زمانی از بین برود، باید به آرامی توانایی خود را افزایش دهید. به عنوان مثال، اگر پس از گذشت بیست دقیقه از مطالعه یک مطلب تمرکز خود را از دست میدهید، میتوانید به جای نشستن و تمرکز کردن برای مطالعه یک یا دوساعته، به آرامی این زمان افزایش دهید.
برای این کار در حداکثر زمانی که میتوانید تمرکز کنید، شروع به خواندن متن نمایید. در این مثال با ۲۰ دقیقه شروع میکنیم و سپس به خودتان استراحت میدهید. دفعه بعد، سعی کنید این مدت را به ۲۲ دقیقه برسانید. هنگامیکه شما تسلط لازم را به دست آوردید، برای ۲۵ دقیقه امتحان کنید و ببینید آیا هنوز هم میتوانید تمرکز خود را حفظ کنید. اگر پاسخ مثبت است، حال برای ۳۰ دقیقه تلاش کنید.
اگر متوجه شوید که تمرکز یا درک شما رو به کندی است، به جای وارد کردن فشار بیشتر به خودتان برای افزایش زمان، یک مرحله به عقب بازگردید.
بهبود با زمان همراه است و اگر شما سعی کنید همه آن را در یک زمان بدست آورید، تنها باعث ناامیدی میشود. در عوض، ممکن است متوجه شوید که مشکلات شما در زمینه درک مطلب با گذشت زمان کمتر شده است. شاید شما در تلاش برای درک عناصر ضروری یک متن، زمینه، کاراکترها و سایر موارد دیگر باشید. در صورتی که این مورد صحت داشته باشد، برای بهبود درک مطلب خود، نکات زیر را دنبال کنید.
بهبود سطح درک مطلب نیازمند وقت و تمرین است؛ اما درک اینکه در حال حاضر نقاط قوت و ضعف شما چه هستند، اولین قدم به سوی پیشرفت است.
مرحله ۲: بهبود فرهنگ لغات شما
خواندن و درک به ترکیبی از واژگان، زمینه و تعامل کلمات متکی است. بنابراین قبل از اینکه بتوانید متن را به طور کلی درک کنید، باید بتوانید هر سایر بخشها را درک کنید.
اگر شما برای درک واژگان خاص تلاش میکنید، گاهی اوقات ممکن است بتوانید معنی را از طریق سرنخهای موجود در متن با توجه به چگونگی استفاده از کلمات در جمله یا متن، متوجه شوید.
یک ایده همیشه خوب این است که تعاریف کلمات موردنظر که با آنها آشنا نیستید را جستجو کنید. سپس همانطور که به مطالعه ادامه میدهید، فهرستی از کلماتی که به آسانی قابل تشخیص نیستند را ایجاد نمایید و مرتباً مجموعهای را با کلمات و تعاریف آنها ایجاد کنید.
پانزده دقیقه را دیا سه بار در هفته اختصاص دهید و دایره لغات خودتان را امتحان کنید.
به منظور حفظ دانش واژگان، باید یک تمرین ترکیبی مانند مطالعه مداوم فلش کارتها را برای خود ترتیب دهید و از این کلمات جدید در مکاتبات و تعاملات خود استفاده کنید.
تمرین راهنمای واژگان مانند این نمونه به شما امکان دسترسی به کلمات جدید و معانی آنها را میدهد و همچنین به شما اجازه میدهد تا آنها را به درستی حفظ کنید.
مرحله ۳: برای لذت بردن بخوانید
بهترین راه برای بهبود سطح درک مطلب از طریق تمرین است و بهترین راه برای تمرین این است که از آن لذت ببرید!
حداقل در موارد خاص، به جای تمرکز ثابت، یک مطلب سرگرمکننده را بخوانید. این به شما انگیزه میدهد تا با متن ارتباط برقرار کنید و این فعالیت را به عنوان بخشی از زندگی روزمره (به جای زندگی / تحصیل / زندگی کاری خود) در نظر بگیرید. همانطور که شما با خواندن مطالب تمرین میکنید، واقعاً پیشرفت خواهید کرد.
با خواندن متنهایی که کمی پایینتر از حد سن و درجه شما هستند (به ویژه اگر خواندن برای شما خستهکننده یا مشکل باشد) شروع کنید. این کار فشار را از شما میگیرد و به شما امکان میدهد که آرام باشید و از داستان لذت ببرید.
هنگامی که شما احساس راحتی بیشتری در خواندن و تمرین کردن استراتژیهای درک مطلب خود دارید، به جلو بروید و متن مربوط به سطح سنی که در آن راحتتر هستید بخوانید. حتی اگر احساس میکنید که در حال حاضر شما برخی از متن یا حتی بخش بزرگی از آن را درک نمیکنید، اگر از خودتان لذت ببرید و بهترین تصویر خود را به دست آورید، متوجه خواهید شد که سطح درک خواندن خود را با گذشت زمان بهبود دادهاید.
پنج نوع درک مطلب
بهبود واژگان و افزایش زمان صرف شده برای خواندن به طور کلی به شما کمک میکند تا در طول زمان درک مطلب خود را بهبود ببخشید، اما شما برای کمک به خود به منظور درک بخشی از متن چه کار میکنید؟
در ادامه ترفندهایی را ارائه میکنیم که با بکارگیری آنها در طول زمان مطالعه، میتوانید متن را درک کنید و هنگامی که مطلبی را مطالعه میکنید، مهارت خواندن خود را بهبود دهید.
نکته ۱: هنگامی که سردرگم میشوید مطالعه خود را متوقف کنید و سعی کنید مطالبی که خواندهاید را خلاصهسازی کنید
همانطور که در حال مطالعه هستید، در هر زمان که تمرکز خود را از دست دادید یا احساس سردرگمی کردید، باید مطالعه را متوقف کنید. سپس بدون خواندن مجدد، با صدای بلند یا در ذهن خود آنچه را که قبل از سردرگمی، تا به حال درک کردهاید را خلاصه کنید.
با استفاده از متن به عقب برگردید و آنچه را که خلاصه کردهاید با مطالب نوشته شده مقایسه کنید. آیا احساس میکنید نقاط برجستهای را درک کردهاید؟
خواندن را با ذکر خلاصه خود در ذهن ادامه دهید و هرجایی که دچار اشتباه شدید کار خود را متوقف کرده و روند بالا را تکرار کنید.
هرچه بیشتر بتوانید در کلمات خود کنکاش کنید، بهتر میتوانید آن را درک کنید و اطلاعات را در ذهن خود نگه دارید.
نکته ۲: اگر در حال تلاش هستید، با صدای بلند بخوانید
گاهی اوقات ما میتوانیم یک نوع بلوک ذهنی ایجاد کنیم که میتواند پیشرفت درک مطلب را به هر دلیلی متوقف کند. شاید جمله به نظر پیچیده یا بسیار ساده باشد، یا شما خسته باشید.
با خواندن این عبارتهای متضاد با صدای بلند میتوانید اغلب به دور زدن این بلوک کمک کنید و به خودتان کمک کنید تا تصویری از آنچه که متن در حال تلاش برای انتقال آن است، ایجاد کنید.
نکته ۳: بخشهای قبلی متن را دوباره بخوانید
در بیشتر موارد، خواندن یک فعالیت شخصی است که به طور کامل در سر شما اتفاق میافتد. بنابراین، اگر روشهای معمول برای شما کار نکند، نباید فکر کنید که شما نیز باید دقیقه مانند دیگران مطالعه کنید.
اغلب مفید است که برای یادآوری هرگونه اطلاعاتی که لازم دارید و فراموش کردهاید، از طریق یک بخش از متن به عقب بازگردید یا حتی بخشهای بزرگ را دوباره بخوانید.
احکام قبلی، بخشها یا حتی فصلهای کلی میتوانند سرنخهای مفیدی را به شما ارائه دهند. دوباره خواندن این قسمتها کمک خواهد کرد تا حافظه خود را تازه کنید و از این طریق بتوانید بعداً بخشهای متن را بهتر درک و تفسیر کنید.
نکته ۴: به طور سطحی بخشهای بعدی متن را بخوانید
درست مثل مرحله قبل، فکر نکنید که تنها راه خواندن و درک متن، مطالعه آن به صورت خطی است. به خود اجازه دهید که متن را از هم جدا کنید و هر کدام از اینها که برای شما مهمتر است را دوباره بخوانید و به جای خود بازگردانید.
گاهی اوقات بخش نامفهوم فعلی در قسمتهای بعدی توضیح داده خواهد شد و میتواند به شما کمک کند که این توضیحات را در آینده بخوانید یا حتی قبل از رسیدن به بخش موردنظر، آنها را مطالعه نمایید.
بنابراین به جلو و عقب بروید، دوباره متن را بخوانید و هر بخش آن را به هر ترتیبی که نیاز دارید برای درک متن، مطالعه نمایید.
نکته ۵: متن را با یک دوست یا حتی یک دوست خیالی مطرح کنید
گاهی اوقات بحث در مورد آنچه شما تا کنون در مورد یک متن میدانید، میتواند منجر به حذف هرگونه سردرگمی شود. اگر دوستی دارید که متن موردنظر را نخوانده است، آن را با کلمات خود برای دوستتان توضیح دهید و در مورد قسمتهایی که احساس میکنید درک مناسبی از آنها ندارید بحث کنید.
زمانی که مجبور شدید آن را به کسی که کامل با آن آشنایی ندارد توضیح دهید، متوجه خواهید شد که احتمالاً بیشتر از آنچه که فکر میکنید، فهمیدهاید.
حتی اگر هیچ کس دیگری در اتاق نباشد، تلاش برای گفتن و بحث کردن حول موضوع میتواند مفید باشد.
در حقیقت، مهندسان نرمافزار این تکنیک را rubber duck debugging مینامند و یک مشکل کدگذاری را به یک اردک لاستیکی توضیح میدهند. این باعث میشود که آنها با صدای بلند به مشکلی رسیدگی کنند. این ترفند بارها ثابت شده است و به مردم کمک میکند تا مشکلاتشان را حل کنند.
هنگامی که شما متنی را با کسی در میان میگذارید، میتوانید از سادهتر شدن آن در درک یک متن شگفتزده شوید؛ حتی اگر آن فرد یک اردک لاستیکی باشد.
نتیجهگیری
بهبود درک مطالب زمانبر است و نیاز به تلاش کردن دارد، اما قطعاً شدنی است. بنابراین صبور باشید، مراحل بهبود درک مطلب را با خود تمرین کنید و اگر احساس میکنید پیشرفت شما آهسته است یا اگر احساس میکنید عقب افتاده هستید، سعی نکنید خودتان را ناراحت کنید. شما از مهارتهای خواندن خود در طول زندگیتان بهرهمند خواهید شد بنابراین به سرعت به کارتان ادامه دهید و مراقب باشید که تعادل بین خواندن برای لذت بردن خالص و خواندن برای بهبود مهارت را حفظ کنید.
همانطور که شروع به خواندن بیشتر و بیشتر در زندگی روزمره خود میکنید، متوجه خواهید شد که این درک سادهتر خواهد شد و خواندن بیشتر لذتبخش خواهد بود. در هر قطعهای از متن، دنیایی از معانی برای کشف وجود دارد یادگیری نحوه کشف آنها میتواند پاداش آن باشد.
نوشته چگونه میتوان درک مطلب را بهبود بخشید؟ اولین بار در آموزش زبان – گلدفیش پدیدار شد.
